Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
İÇİNDEKİLERİÇİNDEKİLERÖNSÖZ ................................................................................... İÇİNDEKİLER .......................................................................... KISALTMALAR ................................................................. YARARLANILAN ESERLER ............................................... GİRİŞ ................................................................................. BİRİNCİ BÖLÜM DEMOKRASİ I. GENEL OLARAK ................................................ n. DEMOKRASİNİN TEMEL İLKELERİ................................. A. DEMOKRASİ VE TEMSİL İLKESİ............................ ..... B. DEMOKRASİ VE KUVVETLER AYIRIMI İLKESİ......... C. DEMOKRASİ VE ÇOĞUNLUK İLKESİ ............................ D. DEMOKRASİ VE KAMU OYU İLKESİ....... E. DEMOKRASİ VE ÇOĞULCULUK İLKESİ........................ : F. DEMOKRASİ VE EŞİTLİK İLKESİ.............................. m. AVRUPA KONSEYİ VE DEMOKRASİ ANLAYIŞI A. BİRİNCİ STRASBOURG KONFERANSI..... ................ B. İKİNCİ STRASBOURG KONFERANSI.......................... C. STRASBOURG KOLLOKYUMU....................................... D. HOŞGÖRÜSÜZLÜK-DEMOKRASİYE KARŞI BİR TEHDİT HAKKINDA BİLDİRİ............ .............................. E AVRUPA İNSAN HAKLARI DİVANININ DEMOKRASİ ANLAYIŞI ...................................................................... F. HUKUK YOLUYLA DEMOKRASİ KOMİSYONU ............... İKİNCİ BÖLÜM HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ I. GENEL OLARAK ....... ............................................ II. HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ KAVRAMI............................ III. HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ KAVRAMININ EVRENSELLİĞİ IV. HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ KAVRAMININ SOMUT İLKELERİ. A. YASAMA ERKİ VE HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ .................. B. YÜRÜTME ERKİ VE HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ ............... C. YARGI ERKİ VE HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ ..................... ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İNSAN HAKLARININ TARİHİ, FELSEFİ VE HUKUKİ TEMELLERİ I. GENEL OLARAK ................................................. II. İNSAN HAKLARININ TARİHÇESİ VE FELSEFİ KÖKENLERİ A. ANTİK ÇAĞLARDA İNSAN HAKLARI DÜŞÜNCESİ.. 1. Çin uygarlığı ............................................................. 2. Hint uygarlığı ............................................................ 3. Mezopotamya uygarlığı ............................................. 4. Eski Yunan uygarlığı ................................................ B. ORTA ÇAĞLARDA İNSAN HAKLARI ANLAYIŞI .............. C. YENİ ÇAĞDA İNSAN HAKLARI ANLAYIŞI ...................... II. İNSAN HAKLARININ ANAYASALARDA YER ALMASI .... IV. İNSAN HAKLARINA MİLLETLERARASI HUKUK NORM NİTELİĞİ KAZANDIRILARAK EVRENSELLEŞTİRİLMESİ A. İNSAN HAKLARININ EVRENSEL NİTELİĞİ .................... B. HAKLAR ARASINDA ÖNCELİK ....................................... C. İNSAN HAKLARI VE BATI DÜŞÜNCE TARZI ................. D. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ............................................... 1. Birleşmiş Milletler Sözleşmeleri ................................. 2. Sözleşmelerin kapsamı ve aralarındaki farklar ... F. BÖLGESEL İNSAN HAKLARI ÇABALARI.................... 1. Avrupa Konseyi ......................................................... 2. Avrupa Birliği ........................................................... 3. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) ......... a. Helsinki Sonuç Belgesi ......................................... b. AGİK İnsani Boyut Konferansı (Kopenhagen) ........ c. AGİK İnsani Boyut Toplantısı (Moskova) ............... d. Paris Şartı ... ................................ . e. Dünya İnsan Haklan Konferansı ........................... 4. Amerika Kıtasında İnsan Hakları .................. ...... 5. Afrika Kıtasında İnsan Hakları .................................. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİNİN KAPSAMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ L GENEL OLARAK....................................... ....... D. SÖZLEŞMEDE GÜVENCE ALTINA ALINAN TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLER................................................... III. SÖZLEŞMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ .............................. IV. SÖZLEŞMENİN İÇ HUKUKTAKİ YERİ ......................... BEŞİNCİ BÖLÜM AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİYLE KORUNAN TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN AÇIKLANMASI VE YORUMU I. SÖZLEŞMENİN KAPSAMI VE UYGULAMA ALANI .......... A. KİŞİSEL GEÇERLİK ALANI (rattone personae) B. YEREL GEÇERLİK ALANI (rattone locl)............... C. KONUYA İLİŞKİN GEÇERLİK (rattone matertae) D. ZAMAN AÇISINDAN GEÇERLİK (rattone temports)......... II. YAŞAMA HAKKI......................................................... : A. YAŞAMA HAKKININ KAPSAMI .................................... B. İSTİSNALAR ............................................................... C. TÜRKİYE'DEKİ DURUM ............................................. m. İŞKENCE,İNSANLIK DIŞI VEYA KÜÇÜLTÜCÜ MUAMELE YASAĞI...................................................................... : A. İŞKENCE .................................................................... B. İNSANLIK DIŞI CEZA VEYA MUAMELE C. KÜÇÜK DÜŞÜRÜCÜ MUAMELE ................................. 1. Ayırım yapmak ....................................................... 2. Gençlere dayak cezası vermek ................................. D. SINIRDIŞI ETME VE SUÇLULARIN İADESİ ................ 1. Konunun Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi açısından değerlendirilmesi.................................... 2. Konunun sözleşmeler hukuku açısından değerlendirilmesi E. TÜRKİYE ALEYHİNDEKİ İŞKENCE İDDİALARI ........... 1. Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International) ........ 2. Helsinki izleme Komitesi (Helsinki Watch).......... 3. Amerikan Dışişleri Bakanlığı Raporu ...................... 4. İşkenceyi Önleme Avrupa Komitesi (ÇIT) ............. IV. KÖLELİK VE ZORLA ÇALIŞTIRMA YASAĞI A. KÖLELİK VE KULLUK ........................................... B. ZORLA ÇALIŞTIRMA VE MECBURİ HİZMETE TABİ TUTtMA : 1. Hükümlülerin zorla Çalıştırılması ............................ 2. Askerlik veya yerine başka bir görev .................. 3. Olağanüstü durum ......................................... 4. Vatandaşlık görevleri ......................................... V. KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ VE GÜVENLİĞİ ........................ A. GENEL OLARAK ...................................................... B. ÖZGÜRLÜK KISITLAMASININ YASAL OLDUĞU HALLER 1. Kişİnin mahkemece hükmedilen bir cezayı çekmek üzere tutuklanması ....................................................... 2. Kişinin yasal bir yükümlülüğünü yerine getirmesini sağlamak lamak üzere tutuklanması .................................... 3. Kişinin yetkili bir adli makam önüne çıkarılmak üzere yakalanması ............................................................. a Kişinin suç işlemiş olması şüphesi altoda yakalanmasa b. Kişinin suç işlemesini önlemek amacıyla yakalanması c. Kişinin suç işledikten sonra kaçmasının engellenmesi için yakalanması ................................................ 4. Küçükler hakkında önlem alınması.......................... 5. Kişinin kendi sağlığı ve kamu güvenliği açısından yakalan ması....................................................................... a. Akıl hastalan ...................................................... b. Serseriler ............................................................ 6. Kişinin sınırdışı veya iade edilmesi amacıyla tutuklanması C. TÜRK HUKUKU........................................................... D. YAKALAMA VE TUTUKLAMA HALİNDE YASAL HAKLAR... 1. Suç isnadından derhal haberdar edilme hakkı......... 2. Yakalama ve tutuklama ......................................... a. Gözaltı süresi ................................................. b. Tutukluluk süresi ............................................... c. Salıverme .......................................................... 3. Yakalama ve tutuklamanın yasallığının denetimi 4. Tazminat isteme hakkı............................. VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜ VE ADİL YARGILANMA HAKKI A. GENEL OLARAK ......................................................... l 1. Özel hukuka ilişkin hak ve yükümlülüklerin belirlenmesi 2. Suç isnadı hakkında karar verilmesi ...................... B. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜ ..................................... 1. Kanunla kurulmuş ve tarafsız mahkeme ............... 2. Mahkeme önünde hak arama özgürlüğü ................. C. YARGILAMANIN KAMUYA AÇIK OLMASI .................... D. YARGILAMANIN MAKUL BİR SÜRE İÇİNDE SONUÇI DIRILMASI ................................................................. 1. Ceza davaları .......................................................... 2. Hukuk davaları .................................................. 3. İdari davalar ........................................................ E. MAHKEME KARARLARININ GEREKÇELİ OLMASI .... F. CEZA YARGISININ ADİL YARGILANMA İLKELERİ ... 1. Masumluk karinesi ................................................. 2. Suç ithamı hakkında bilgi edinme hakkı ................ 3. Savunma için yeterli zaman ve kolaylıklara sahip ol hakkı ................................................................ 4. Kendisini bizzat veya seçeceği bir avukat aracılığıyla sa-vunma hakkı .................................................. 5. Tanıkların dinlenmesi ve sorguya çekilmesi .... 6. Ücretsiz tercüman hakkı ......................................... '. VII. SUÇ VE CEZALARIN KANUNİLİĞİ İLKESİ ........ VIII.. ÖZEL HAYAT, AİLE HAYATI VE HABERLEŞMENİN GİZLİ-LİGİ A. GENEL OLARAK ........... .................................. 1. Aile hayatına saygı .................................................. 2. Özel hayatın gizliliği ve kişilik haklarına saygı ..... B. MÜDAHELENİN HAKLI OLDUĞU HALLER ................. 1. Millî güvenlik ve suçla mücadele .......................... 2. Tutuklu ve hükümlülerin haberleşmesi ........... IV. DÜŞÜNCE, DİN VE VİCDAN ÖZGÜRLÜĞÜ ................ A. GENEL OLARAK ...................................................... B. ÖZGÜRLÜKLERİN KAPSAMI ............................... 1. Din özgürlüğü ....................................................... 2. Düşünce ve vicdan özgürlüğü ............................... C. ÖZGÜRLÜK KISITLAMASININ YASAL OLDUĞU HALLER 1. Kamu güvenliği ..................................................... 2. Kamu düzeninin korunması ................................. 3. Kamu sağlığı ......................................................... 4. Başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması .... D. TÜRK HUKUKU ...... .......................... X. İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ .................................................. A. İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜN ANLAMI VE KAPSAMI . 1. Basın özgürlüğü ............................................ 2. Radyo ve televizyon yayınları ................................. a. Yayın hakkı ....................................................... b. Radyo ve televizyon açısından Türkiye'deki durum aa. Kamu hukuku açısından ................... .. bb. Milletlerarası özel hukuk açısından .......... B. İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜN YASAL OLARAK KISITLANMASI 1. Milli güvenlik ve kamu düzeni ............................... 2. Toplum sağlık ve ahlakının korunması .................. 3. Başbakalarının şeref ve haysiyetlerinin korunması 4. Yargının etkinlik ve saygınlığının korunması ...... C. TÜRK HUKUKU ....................................................... 1. Özel hukuk açısından ............................................. 2. Ceza hukuku açısından .......................................... XI. TOPLANTI,DERNEK VE SENDİKA KURMA ÖZGÜRLÜĞÜ A. GENEL OLARAK ......................................................... B. BARIŞÇI AMAÇLARLA TOPLANMA HAKKI .................. C. DERNEK KURMA ÖZGÜRLÜĞÜ ................................. D. SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜ ............................................. E. HAKLARIN YASAL OLARAK KISITLANMASI ........... XII. EVLENME VE AİLE KURMA HAKKI .................. XIII. ŞİKAYET HAKKI ............................................... XIV. AYIRIM YAPMA YASAĞI .............................. A. İLKE ............................................................ B. 14. MADDENİN SÖZLEŞMENİN DİĞER HÜKÜMLERİYLE İLİŞKİSİ ....................................................... C. AYIRIMCILIK NEDENLERİ ..................................... 1. Cinsiyet .............................................................. 2. Irk ....................................................................... 3. DÜ ................................................................... 4. Din ........................................................................ ALTINCI BÖLÜM EK PROTOKOLLERLE GÜVENCE ALTINA ALINAN TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLER I. BİRİNCİ PROTOKOL ................................................... A. MÜLKİYET HAKKI ...................................................... 1. Mülkiyet hakkının kapsamı ve sınırları ................... 2. Mülkiyet hakkına el koyma ..................................... 3. Mülkiyetten yararlanmanın düzenlenmesi ............ B. EĞİTİM VE ÖĞRETİM HAKKI ..................................... 1. Resmi okullarda eğitim hakkı .................................. 2. Ana-Babanın çocukların eğitimi üzerindeki hakkı .... C. SEÇİM HAKKI ............................... ......... II. DÖRDÜNCÜ PROTOKOL ........................................... A. BORÇTAN DOLAYI HAPİS CEZASI VERME YASAĞI .... B. YERLEŞME VE SEYAHAT ÖZGÜRLÜĞÜ ..................... C. SINIRDIŞI ETME YASAĞI ........................................... D. YABANCILARIN TOPLU SINIRDIŞI YASAĞI ............ m. ALTINCI PROTOKOL ................................................. ÖLÜM CEZASININ KALDIRILMASI .................................. A. GENEL OLARAK .. B. AVRUPA KONYESİ ..................................................... C. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ................................ D. SONUÇ VE ÖNERİLER .................................. IV. YEDİNCİ PROTOKOL ................................... A. SINIRDIŞI EDİLMEDE YASAL GÜVENCELER B. KANUN YOLLARINA BAŞVURU HAKKI .......... C. ADLİ HATA .................................................... D. ÇİFTE YARGILAMA YASAĞI .......................... E. KARI-KOCA EŞİTLİĞİ .................................... YEDİNCİ BÖLÜM TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN KISITLANMASI I. GENEL OLARAK ........................................... II. TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN ANAYASA HUKUK AÇISINDAN KISITLANMASI .................................... A. ANAYASA KAVRAMI ................................................... : B. 1982 ANAYASASI VE TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLE KISITLANMASI ........................................................... C. KANUN ŞARTI ............................................................ 1. Düzenleme yetkisi ................................................... 2. Kısıtlama yetkisi ..................................................... D. KISITLAMA ARACI OLARAK KANUN KAVRAMI ........... E. OLAĞANÜSTÜ DURUMLARDA ÖZGÜRLÜK KISITLAMASI III. TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN AVRUPA İNSAN HAK-LARI SÖZLEŞMESİNE GÖRE KISITLANMASI ............ A. DEMOKRATİK BİR TOPLUMUN GEREKLERİ .............. B. KANUN KAVRAMI ....................................................... C. BİLGİ SAHİBİ OLMA .................................................. D. AÇIKLIK VE ÖNGÖRÜLEBİLİRLİK ......................... E. TAKDİR YETKİSİ ....................................................... IV. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ VE OLAĞANÜSTÜ DURUMLAR ............................................................ A. KISITLAMANIN YAPSAMI ........................................ B. BİLDİRİM YAPILAMAYACAK KONULAR .................... C. BİLDİRİMİN ŞEKLİ .................................................. V. TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN YOK EDİLMESİ YASAĞI VI. YETKİNİN KÖTÜYE KULLANILMASI YASAĞI ............ SEKİZİNCİ BÖLÜM KOMİSYON VE DİVANIN YARGI YETKİSİNE İLİŞ] ÇEKİNCE VE BEYANLAR I. GENEL OLARAK ...................................................... II. BİLDİRİMİN HUKUKİ NİTELİĞİ ................................ III. TÜRKİYE'NİN YAPTIĞI YORUMLAYICI BEYANLAR ... A. AVRUPA İNSAN HAKLARI KOMİSYONU .............. B. AVRUPA İNSAN HAKLARI DİVANI ......................... IV. SONUÇ .................................................................... DOKUZUNCU BÖLÜM AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİNİN DENETİM ORGANLARI VE SÖZLEŞMENİN UYGULANIŞ YÖNTEMİ I. AVRUPA İNSAN HAKLARI KOMİSYONU ...................... A. KOMİSYONUN KURULUŞU VE ÇALIŞMA YÖNTEMİ 1. Kuruluşu ........................................................... 2. Çalışma yöntemi ................................................ a. Genel Kurul b. Daireler .................................................................. c. Komiteler ............................................................. II. KOMİSYONUN YETKİSİ ............................................. A. KİŞİSEL GEÇERLİK ALANI (rattone personae) .... 1. Şikayetçi açısından ............................................... a. Devlet şikayetleri .............................................. b. Bireysel şikayetler ............................................ 2. Şikayet edilen açısından ................... ... B. KONU AÇISINDAN YETKİ (rattone matertace)..... 1. Devlet şikayetleri .................................................. 2. Bireysel şikayetler ................................................. C. UYGULAMA ALANI AÇISINDAN (rattone locl) .............. D. SÜRE AÇISINDAN GEÇERLİLİK (rattone temports) .... III. KOMİSYONUN BAŞVURUYU İNCELEME YÖNTEMİ ... A. GENEL OLARAK ........................................................ B. BAŞVURUNUN ŞEKLİ ................................................ C. BAŞVURUNUN İNCELENMESİ .................................. D. KABUL EDİLEBİLİRLİK ŞARTLARI .......................... 1. Her iki şikayeti türü açısından geçerli şartlar ...... a. İç hukuktaki başvuru yollarının tüketilmiş olması , b. Başvurunun 6 aylık süre içinde yapılmış olması . 2. Bireysel başvurular açısından geçerli şartlar ......... a. Dilekçe imzasız olmamalıdır ................................ b. Aynı konuda başka bir yargı organına başvurulmamış olmalıdır ............................................................ c. Şikayet konusu sözleşme hükümleriyle çelişkili oma- malıdır ............................................................... d. Başvuru dayanaktan yoksun olmamalıdır .......... e. Başvuru hakkı kötüye kullanılmamış olmalıdır . IV. KABUL EDİLEN BAŞVURUNUN İNCELENMESİ ........... A. ŞİKAYETİN ESASTAN İNCELENMESİ ......................... B. DOSTÇA ÇÖZÜM ....................................................... C. DOSTÇA ÇÖZÜM GİRİŞİMİNİN BAŞARISIZ KALMASI . 1. Raporun Bakanlar Komitesine havalesi ................... 2. Raporun Divana havalesi ........................................ V. KOMİSYON VE DİVAN ARASINDAKİ İLİŞKİ ................ A. OLAYIN DİVANA KOMİSYONCA GÖNDERİLMESİ . B. OLAYIN DİVANA AKİT DEVLETÇE GÖNDERİLMESİ . ONUNCU BÖLÜM AVRUPA İNSAN HAKLARI DİVANI I. DİVANIN YAPISI ....................................................... II. DİVANIN ÇALIŞMA ŞEKLİ ......................................... III. DİVANDA YARGILAMA USULÜ .................................. A. TARAFLARIN DURUMU .............................................. B. OLAYIN İNCELENMESİ ........ 1. Yazılı usul ............................................................... 2. Açık duruşma ......................................................... IV. DÎVAN KARARI .................................... A. KARARIN YORUMU ............................. B. KARARIN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ ..... V. DİVANIN İSTİŞARİ GÖRÜŞ BİLDİRMESİ ONBİRİNCİ BÖLÜM BAKANLAR KOMİTESİ I. BAKANLAR KOMİTESİNİN OLUŞUMU ......................... II. YETKİLERİ ................................................................ A. KONSEYİ STATÜSÜNDEN KAYNAKLANAN YETKİLER B. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLA-NAN YETKİLER ......................................................... 1. Sözleşmenin ihlal edilip edilmediği konusunda karar almak 2. Divan kararlarının icrasını izlemek ........................ ONİKİNCİ BÖLÜM KOMİSYON VE DİVAN KARARLARININ MİLLİ MAHKEME KARARLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ I. AKİT DEVLETLERDEKİ HUKUKİ DURUM .................... II. TÜRKİYE'DEKİ HUKUKİ DURUM ............................... ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM SÖZLEŞMENİN DENETİM SİSTEMİNDE REFORM ÇALIŞMALARI I. KOMİSYON VE DİVANIN BİRLEŞTİRİLMESİ .............. II BİRLEŞMENİN YARAR VE SAKINCALARI .................. III. YENİ ORGANIN NİTELİĞİ .......................................... IV. YARGILAMA USULÜ .................................................. ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM MİLLİ AZINLIKLARIN KORUNMASI ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ I. GENEL OLARAK ........................................................ II. SÖZLEŞMEDE GÜVENCE ALTINA ALINAN AZINLIK HAKLARI  |
